Hiện tượng vàng da ở trẻ sơ sinh - Khi nào cần bác sỹ can thiệp

Hiện tượng vàng da sau sinh là hiện tượng thường gặp ở trẻ sơ sinh trong tuần đầu tiên. Đôi khi, các mẹ cũng phải để ý xem "vàng da" của bé có phải là hiện tượng bệnh lý hay sinh lý bình thường không nhé.

Vì sao trẻ sơ sinh dễ bị vàng da?

Trẻ bị vàng da

Phần lớn trẻ sơ sinh có biểu hiện vàng da trong vòng 1 tuần sau khi ra đời. Đây là hiện tượng sinh lý bình thường, xảy ra do các hồng cầu của thai nhi bị phá hủy để được thay thế bằng hồng cầu trưởng thành. Khi hồng cầu bị vỡ, một lượng lớn Bilirubin – một chất có sắc tố màu vàng – được phóng thích vào máu, làm cho trẻ bị vàng da.

Nhiều mẹ ngộ nhận rằng tất cả trẻ sơ sinh bị vàng da là “vàng da sinh lý” và sẽ khỏi trong một tuần.

Có khoảng 20 – 50 % có hiện tượng vàng da ở trẻ sơ sinh, nhưng vàng da sinh lý chỉ là một trong những nguyên nhân, nhiều trường hợp trẻ vàng da rất sớm, trong 1 đến 2 ngày đầu, vàng da nặng lan tới bàn tay, bàn chân. Đây không khải là vàng da sinh lý và sau một tuần không thể tự khỏi được mà sẽ tử vong hay để lại những di chứng vĩnh viễn  nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. 

Do đó, hàng ngày cần quan sát màu da của trẻ dưới ánh sáng mặt trời để phát hiện vàng da. Nếu trẻ vàng da sớm trong 1 – 2 ngày đầu sau khi sinh, hoặc vàng da qua rốn, vàng da tới lòng bàn tay, bàn chân, vàng da kèm bú kém, bỏ bú, gồng người. Bạn cần mang trẻ tới cac cơ sở y tế để trẻ được điều trị kịp thời, vì đây là vàng da nặng ở trẻ.

Vàng da sơ sinh có nguy hiểm không?

Đa số các trường hợp vàng da ở trẻ sơ sinh đều nhẹ và tự khỏi sau 7-10 ngày, khi chất Bilirubin được đào thải hết qua phân và nước tiểu. Tuy nhiên, có một số trường hợp vàng da nặng do chất Bilirubin tăng quá cao và thấm vào não (y học gọi là vàng da nhân). Tình trạng này rất nguy hiểm, có thể làm cho trẻ bị hôn mê, co giật, dẫn đến tử vong hoặc di chứng về tâm thần vận động vĩnh viễn.

Làm thế nào để phát hiện vàng da?

Chứng vàng da rất dễ nhận biết bằng mắt thường ở nơi có đủ ánh sáng. Vì vậy, hằng ngày, các bà mẹ cần quan sát màu da toàn thân của trẻ ở nơi sáng. Trong trường hợp khó nhận biết (da trẻ đỏ hồng hoặc đen), nên ấn nhẹ ngón tay cái lên da trẻ trong vài giây, sau đó buông ra; nếu trẻ bị vàng da, nơi ấn ngón tay sẽ có màu vàng rõ rệt. Khi trẻ có biểu hiện nghi là vàng da, cần đưa đến bác sĩ để kiểm tra.

Vàng da được chia thành 2 mức độ:

– Nhẹ: Da hơi vàng ở mặt, thân mình; trẻ vẫn bú tốt; hoặc vàng da xuất hiện muộn, sau ngày thứ ba.

– Nặng: Da vàng sậm, lan xuống tay, chân; trẻ bú kém, bỏ bú; hoặc vàng da xuất hiện sớm, trong vòng 1-2 ngày sau sinh. Những trẻ sinh non, nhiễm trùng, sinh ngạt dễ bị vàng da nặng.

Làm gì khi trẻ bị vàng da?

Trẻ bị vàng da nặng thì cần sự can thiệp của bác sỹ ngay

Đối với trường hợp nhẹ, có thể điều trị tại nhà bằng cách tắm nắng cho trẻ. Đặt trẻ gần cửa sổ, nơi có ánh nắng dịu của mặt trời (vào khoảng 8-8h30 mỗi sáng, lúc trời không quá nóng hay quá lạnh). Cho trẻ bú nhiều lần trong ngày vì sữa mẹ giúp đào thải nhanh chất Bilirubin qua đường tiêu hóa. Cần theo dõi diễn tiến của chứng vàng da mỗi ngày trong vòng 7-10 ngày sau sinh.

Khi trẻ bị vàng da nặng cần được nhập viện ngay để được điều trị tích cực bằng các phương pháp sau:

– Chiếu đèn: Ánh sáng của đèn biến Bilirubin thành chất không độc và được thải nhanh ra khỏi cơ thể qua đường tiêu hóa, đường tiểu.

– Thay máu: Lấy bớt chất Bilirubin ra khỏi cơ thể một cách nhanh chóng.

Vàng da ở trẻ sơ sinh là hiện tượng bình thường có thể khỏi trong vòng 1 tới 2 tuần đầu tiên. Tuy nhiên vàng da cũng là một biểu hiện của bệnh lý nào đó đang tiềm ẩn trong cơ thể trẻ. Vì thế muốn con mình không bị vàng da bệnh lý hãy thường xuyên đưa con mình ra ánh sáng, tắm nắng chứ không được nằm trong phòng tối như nhiều mẹ vẫn làm.