Cách chăm sóc và vệ sinh cho sơ sinh mẹ cần biết

Chăm sóc trẻ sơ sinh là thiên chức của các ông bố bà mẹ. Cơ thể trẻ sơ sinh rất yếu và nhạy cảm, vì thế để giúp bé khỏe mạnh phát triển bình thường đòi hỏi các bậc phụ huynh cần biết được những kiến thức cơ bản sau:

Phương pháp vệ sinh mũi cho trẻ

Vệ sinh mũi cho trẻ sơ sinh

Trong quá trình vệ sinh mũi cho trẻ sơ sinh cha mẹ cần phải nhỏ nước muối sinh lý cho trẻ (loại nước muối chuyên dùng cho trẻ sơ sinh). Đầu tiên cần làm ấm lọ nước muối sinh lý 0,9% bằng cách ngâm vào bát nước ấm, dùng một xi lanh nhỏ bơm 1/2 lọ nước muối sinh lý (khoảng 5ml), đặt trẻ nằm nghiêng đầu một bên, bơm 5 ml muối sinh lý từ xilanh vào một bên mũi cho trẻ, nước mũi sẽ chảy sang mũi bên kia, tiếp theo đặt trẻ nằm nghiêng người với phía lúc trước, bơm thêm 5ml muối sinh lý vào mũi bên kia. Cho trẻ ngồi dậy và lau phần nước muối chảy ra. Đối với trẻ bị ngạt mũi, sổ mũi thì vệ sinh hàng ngày, còn phòng bệnh thì cách một ngày vệ sinh một lần hoặc một tuần vệ sinh 2 lần. Bạn có thể mua lọ nước muối biển dạng sương xịt cho trẻ. Nhưng phương pháp trên hiệu quả hơn, cha mẹ nên áp dụng để vệ sinh mũi cho trẻ

Phương pháp vệ sinh tai cho trẻ

Với trẻ sơ sinh, cần vệ sinh tai cho trẻ hàng ngày sau khi tắm. Việc vệ sinh tai để tránh cho trẻ bị nhiễm trùng tai hoặc khi ốm bác sỹ rất dễ nhận ra bệnh của trẻ. Việc dùng bông tắm ngoáy tai cho trẻ sơ sinh nhiều khi có tác dụng ngược lại, làm đẩy ráy tai vào bên trong sâu hơn. Có thể dùng nước muối sinh lý thấm ẩm đầu bông tăm để lau khô cho con. Nếu từ trước vệ sinh chưa được cẩn thận thì mua loại nước rửa tai chuyên dụng (loại dùng cho trẻ sơ sinh)  để xịt vào tai cho con. Khi xịt cho con để một lúc nước rửa tai sẽ làm bớt chất ráy tai và chảy ra ngoài, lúc này người mẹ chỉ cần lau vành tai cho con.

Phương pháp vệ sinh mắt cho trẻ

Vệ sinh tai cho trẻ

Trẻ sơ sinh thường bị chảy nước mắt và bị gèn dỉ trong những ngày đầu sau sinh. Tình trạng viêm kết mạc mắt có thể xảy ra ngay trong tuần đầu nến việc chăm sóc mắt không được thường xuyên hàng ngày. Khi mới sinh, mắt của trẻ rất yếu ớt, hàng lông mi có thể bị dính lại vào các buổi sáng. Lúc này, bạn nên sử dụng một miếng bông (gạc) tiệt trùng thấm với nước muối sinh lý (loại dùng cho trẻ sơ sinh) để lau rửa mắt cho trẻ, mỗi bên một miếng riêng biệt. Bắt đầu từ chỗ sạch nhất để tránh dây gèn mắt ra những chô khác.

Bạn cũng đừng lo lắng nếu tháy gèn mắt màu trắng, đôi khi có kèm với một ít máu, đó không phải là dấu hiệu của nhiễm trùng. Nguyên nhân là do giảm chất progesterone lấy từ cơ thể khi từ trong bụng mẹ nên chúng sẽ tự biến mất. Để yên tâm hơn bạn có thể hỏi bác sỹ nha khoa.

Phương pháp vệ sinh rốn cho trẻ sơ sinh

Việc vệ sinh rốn cho trẻ sơ sinh tưởng chừng như rất đơn giản nhưng nếu như không có những kiến thức nhất định, khó có thể tránh khỏi những hậu quả đáng tiếc.

Chăm sóc rốn cho trẻ sơ sinh

Khi vệ sinh rốn cho trẻ bạn cần chuẩn bị những vật liệu sau: Que gòn vô trùng, chai cồn 70 độ, gạc vô trùng (những thứ này các mẹ có thể mua ở các hiệu thuốc tây). Các bước thực hiện việc chăm sóc rốn trẻ sơ sinh như sau:

- Rửa tay thật kỹ bằng xà phòng diệt khuẩn và nước

- Tháo băng rốn của trẻ ra

- Quan sát rốn và vùng da xung quanh rốn xem có dấu hiện nào bất thường hay không .

- Rửa tay hoặc sát trùng tay bằng cồn 70 độ.

- Dùng que gòn tẩm cồn sát trùng rốn theo trình tự sau: Chân rốn, thân cuống rốn, mặt cắt cuống rốn, da dùng xung quanh rốn từ trong ra ngoài, rộng khoảng 5cm. Thay que gòn khác cho mỗi lần sát trùng. Sau 2 ngày tuổi thì bạn không cần phải băng rốn lại sau khi chăm sóc cho trẻ để rốn mau khô. Có thể băng bằng gạc mỏng nếu rốn còn ướt. Nếu chưa có cách vệ sinh rốn cho trẻ, các bà mẹ có thể mời các nhân viên y tế về nhà hỗ trợ.

Lưu ý: Sau khi rụng rốn, dưới chân rốn còn tồn tại một mô hạt nhỏ gây rỉ ít dịch kéo dài. Nếu chồi rốn to và rỉ dịch nhiều gây nhiễm trùng rốn, cần phải đốt chồi rốn bằng dao điện. Cũng có thể tồn tại ống ruột rốn hoặc niệu rốn là một ống thông nối chưa bít hẳn giữa ruột và rốn hoặc giữa bàng quang và rốn, gây rỉ dịch kéo dài hoặc rỉ nước triểu ra lỗ rốn. Trường hợp này phải điều trị bằng phẫu thuật.

Những dấu hiện bất thường cho biết trẻ bị nhiễm trùng rốn

Rốn rỉ dịch mủ vàng, bị chảy máu hoặc có mùi hôi. Da vùng xung quanh rốn xưng nề đỏ. Trẻ sốt, bú kém. Nếu thấy trẻ có những biểu hiện trên, cần phải đưa trẻ tới gặp bác sỹ ngay để tránh những hậu quả đáng tiếc. Nhiễm trùng rốn và uốn ván rốn chiếm tỉ lệ khá cao trong các trường hợp tử vong ở trẻ sơ sinh. Vì thế, việc vệ sinh rốn cho trẻ sơ sinh là rất quan trọng, nhưng không phải cha mẹ nào cũng biết cách. Sau khi chào đời, dây rốn không còn tác dụng đối với trẻ nữa, nó sẽ tự rụng đi khoảng 10 – 15 ngày sau khi sinh. Tuy nhiên, nếu không thận trọng vệ sinh rốn sạch sẽ có thể khiến cho nhiễm trùng rốn ở trẻ. Khi tắm xong, dùng khăn mềm lau khô cho trẻ, lấy bông (gạc) tiệt trùng lau khô vùng rốn cho trẻ. Lưu ý các động tác đều phải thực hiện thật nhẹ nhàng.

Không nhất thiết phải tắm cho trẻ sơ sinh khi chưa rụng rốn mỗi ngày, khi rốn chưa rụng nên tắm theo kiểu “đầu” và “chân” để giữ cho rốn được khô. Để đảm bảo an toàn, bạn nên mua tấm gạc chun quấn rốn cho bé đã được tiệt trùng, sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển và ngăn cản sự lành rốn ở bé. Tránh sờ vào cuống rốn, hay vô tình để vương những thứ không sạch vào rốn bé.

Cuống rốn là cửa ngõ thông thương, là nguyên nhẫn nhiễm trùng toàn thân cho trẻ sơ sinh.

Vì vậy, giữ cuống rốn khô và sạch sẽ là vấn đề mấu chốt để ngăn ngừa nhiễm trùng. Lúc mới sinh, trẻ không có vi trùng thường trú. Vi trùng phát triển từ rốn trẻ hầu hết là từ bên ngoài. Nếu trẻ nằm cùng với mẹ, hầu như các vi khuẩn là từ mẹ sang nhưng không phải là nguồn gây bệnh. Vì thế nên cho trẻ tiếp xúc với da mẹ ngay từ đầu sau khi sinh, nhằm giúp trẻ có được những vi khuẩn thường trú trên da là những vi khuẩn không gây bệnh từ mẹ. Băng rốn không nên quá chặt và kín vì có thể gây nhiễm trùng ở trẻ. 

Chăm sóc cuống rốn khi bị nhiễm trùng

Không bôi bất kỳ thứ gì lên rốn vì vừa có thể gây nhiễm trùng rốn vừa có thể gây nhiễm độc thủy ngân từ thuốc đỏ. Nhiều bà mẹ có quan niệm rất sai lầm như cuống rốn treo gần đèn để sau này bé học giỏi, sáng dạ. Theo các chuyên gia, thói quen này cần được loại bỏ, vì nó không những không có tác dụng mà còn làm ảnh hưởng tới sự phát triển của bé.

Cách vệ sinh và chăm sóc bé sơ sinh là một việc hàng ngày của các ông bố bà mẹ, tuy nhiên, để thực hiện tốt những điều này mà không ảnh hưởng tới bé thì cần yêu cầu sự hiểu biết và chú ý quan sát tới trẻ.