Người ta thường nói đến KIẾP, vậy KIẾP là gì trong đạo Phật?

Người ta thường nói kiếp người, kiếp vật, kiếp trước, kiếp sau... Vậy KIẾP là gì theo lý giải của đạo Phật?

Kiếp, dịch âm kiếp-ba từ chữ Phạn Kalpa. Danh từ Kalpa không phải do Phật giáo sáng tạo, mà là tên gọi chung một đơn vị thời gian của Ấn Độ cổ đại, để tính những khoảng thời gian dài, cũng như từ sát-na (ktana) cũng là một đơn vị thời gian chỉ khoảng thời gian ngắn. Nói dài thì có thể dài vô hạn, mà nói ngắn thì cực ngắn như một sát na.

Nhưng, thông thường, từ "kiếp" được dùng để chỉ khoảng thời gian dài của thế giới sa bà, nơi chúng ta ở, kinh Phật nói kiếp có 3 cấp:

1. Tiểu kiếp

Theo tính toán tuổi thọ, tám vạn bốn ngàn năm được coi là trường thọ, mỗi một trăm năm giảm thọ một tuổi, giảm tới mười tuổi thì xưng là giảm kiếp, từ mười tuổi,  mỗi một trăm năm lại gia tăng một tuổi tới tám vạn bốn ngàn năm, xưng là tăng kiếp. Như thế, quá trình một tăng một giảm gọi chung là tiểu kiếp.

2. Trung kiếp

Trải qua 20 cái tiểu kiếp là một cái trung kiếp. Bởi, theo kinh Phật, dựa vào vị trí của địa cầu thì phân thành 4 giai đoạn: thành, trụ, phá, không. Thời gian của mỗi giai đoạn là 20 cái tiểu kiếp. Chỉ có trong giai đoạn trụ thì nhân sinh mới có thể sinh tồn.

Giai đoạn thành là từ thể khí chuyển sang thể lỏng, từ lỏng mà đọng lại nên con người không chịu nổi. Sau giai đoạn trụ là đến phá, trải qua 49 thứ đại hỏa hoạn, 7 lần đại hồng thủy, 1 lần gió to, phá hỏng toàn bộ từ bên trong, địa cầu biến mất. Tiếp tới là giai đoạn không, trải qua 20 tiểu kiếp, dần hình thành một địa cầu mới, tiến vào giai đoạn thành. Phật giáo gọi 4 giai đoạn này là 4 trung kiếp.

3. Đại kiếp

Trải qua trung kiếp, tiếp đến là một đại kiếp nạn. Trong giai đoạn phá kiếp, dù hỏa hoạn, đại hồng thủy hay gió lớn thì cũng không thể phạm tới địa ngục nên tới đại nạn kiếp mới trừ bỏ tất cả, tất thảy phá đi làm lại, đổi mới, chuyển kiếp.

Sở dĩ kinh Phật chia thời gian thành các kiếp là để tự nhắc nhở về ý niệm thời gian. Sinh mệnh con người đối với địa cầu là ngắn ngủi, chỉ trong chớp mắt, nhất định sẽ trải qua sinh thành, phát triển rồi diệt vong. Con người không thể bất tử, như địa cầu có tám vạn bốn ngàn lần sinh chuyển, đại nạn chính là một bước thay đổi, chuyển mình, diệt vong cũng là phát triển, không thứ gì có thể trường tồn thiên trường địa cửu.